Cà phê là một trong những thức uống phổ biến nhất trên thế giới, được yêu thích bởi hương vị đặc trưng và tác dụng kích thích của caffeine. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể uống cà phê bình thường vì caffeine có thể gây ra một số tác dụng phụ như mất ngủ, lo âu, đau đầu, tim đập nhanh… Đó là lý do tại sao cà phê Decaf ra đời, để đáp ứng nhu cầu của những người muốn thưởng thức cà phê mà không bị ảnh hưởng bởi caffeine. Vậy cà phê Decaf là gì và có tốt cho sức khỏe không? Hãy cùng tìm hiểu.
Lịch sử
Cà phê Decaf là viết tắt của cà phê decaffeinated, nghĩa là cà phê đã loại bỏ caffeine. Caffeine là một hợp chất hóa học có trong hạt cà phê, có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, làm tăng sự tỉnh táo và năng lượng. Caffeine được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1820 bởi một nhà hóa học người Đức tên Friedlieb Ferdinand Runge, sau khi được nhà thơ Goethe yêu cầu phân tích thành phần của hạt cà phê.
Quá trình khử caffeine khỏi hạt cà phê được thực hiện lần đầu tiên vào năm 1903 bởi một thương gia người Đức tên Ludwig Roselius. Ông đã quan sát thấy một lô hàng hạt cà phê bị ngâm trong nước biển đã mất đi phần lớn lượng caffeine mà vẫn giữ được hương vị. Ông đã sử dụng benzen làm dung môi để rửa các hạt cà phê và loại bỏ caffeine. Quá trình này được cấp bằng sáng chế vào năm 1906 và được áp dụng cho sản phẩm cà phê Decaf mang tên Kaffee HAG ở châu Âu và Sanka ở Mỹ.
Tuy nhiên, do benzen là một chất gây ung thư, quá trình này đã bị loại bỏ và thay thế bằng các quá trình khác sử dụng các dung môi an toàn hơn như dichloromethane hay ethyl acetate. Hiện nay có nhiều quá trình khử caffeine khác nhau, trong đó có ba quá trình chính là Indirect Solvent Method, the Direct Solvent Method và Swiss Water Process.
Indirect Solvent Method
Đây là một quá trình khử caffeine sử dụng dung môi hữu cơ như dichloromethane hay ethyl acetate. Quá trình này bao gồm các bước sau:
- Hạt cà phê xanh được ngâm trong nước sôi trong vài giờ để giải phóng caffeine và các chất khác ra nước.
- Hạt cà phê được lấy ra và để riêng, nước chứa caffeine được chuyển sang một bể khác.
- Nước được trộn với dung môi để hấp thu caffeine ra khỏi nước.
- Nước sau khi loại bỏ caffeine vẫn chứa các chất mang hương vị của cà phê.
- Nước được đưa trở lại bể chứa hạt cà phê để các hạt hấp thụ lại các chất mang hương vị.
- Hạt cà phê sau khi khử caffeine được sấy khô và rang xay như bình thường.
Quá trình này được gọi là Indirect Solvent Method vì dung môi không tiếp xúc trực tiếp với hạt cà phê mà chỉ qua nước. Quá trình này có thể loại bỏ khoảng 99,9% lượng caffeine trong hạt cà phê.
The Direct Solvent Method
Đây là quá trình khử caffeine sử dụng dung môi hữu cơ như dichloromethane hay ethyl acetate. Quá trình này bao gồm các bước sau:
- Hạt cà phê xanh được hấp bằng hơi nước để mở lỗ chân lông và làm mềm hạt.
- Hạt cà phê được ngâm trong dung môi để rửa đi caffeine.
- Quá trình ngâm và rửa được lặp lại nhiều lần cho đến khi đạt tiêu chuẩn về lượng caffeine còn lại.
- Hạt cà phê được hấp bằng hơi nước một lần nữa để loại bỏ dư lượng dung môi.
- Hạt cà phê sau khi khử caffeine được sấy khô và rang xay như bình thường.
Quá trình này được gọi là the Direct Solvent Method vì dung môi tiếp xúc trực tiếp với hạt cà phê. Quá trình này có thể loại bỏ khoảng 96-97% lượng caffeine trong hạt cà phê.
Swiss Water Process
Đây là một quá trình khử caffeine không sử dụng dung môi hóa học mà chỉ sử dụng nước và carbon dioxide. Quá trình này bao gồm các bước sau:
- Hạt cà phê xanh được ngâm trong nước sôi để giải phóng caffeine và các chất khác ra nước.
- Nước chứa caffeine được chuyển sang một bộ lọc than hoạt tính để loại bỏ caffeine ra khỏi nước.
- Nước sau khi loại bỏ caffeine vẫn chứa các chất mang hương vị của cà phê, được gọi là Green Coffee Extract (GCE).
- Hạt cà phê mới được ngâm trong GCE để giải phóng caffeine ra GCE, nhưng không mất đi các chất mang hương vị vì GCE đã bão hòa các chất đó.
- Quá trình ngâm và giải phóng caffeine được lặp lại cho đến khi đạt tiêu chuẩn về lượng caffeine còn lại.
- Hạt cà phê sau khi khử caffeine được sấy khô và rang xay như bình thường.
Quá trình này được gọi là Swiss Water Process vì nó được phát triển bởi công ty Swiss Water Decaffeinated Coffee Company ở Canada. Quá trình này có thể loại bỏ khoảng 99,9% lượng caffeine trong hạt cà phê.
Ảnh hưởng đến sức khỏe
Cà phê Decaf có ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào? Câu trả lời có thể khác nhau tùy thuộc vào quan điểm và tình trạng sức khỏe của từng người. Một số người cho rằng uống cà phê Decaf là tốt cho sức khỏe, vì nó có thể mang lại những lợi ích sau:
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch: Caffeine có thể làm tăng huyết áp lực máu và nhịp tim, gây ra các triệu chứng như đau đầu, tim đập nhanh, lo âu… Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như đột quỵ, nhồi máu cơ tim… Uống cà phê Decaf có thể giúp giảm các tác dụng phụ của caffeine và bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Giảm nguy cơ mắc tiểu đường: Caffeine có thể làm tăng lượng đường trong máu và làm giảm khả năng phản ứng với insulin, hormone điều tiết lượng đường trong máu. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường loại 2, một bệnh mãn tính gây ra các biến chứng như suy thận, mù lòa, đau nhức xương khớp… Uống cà phê Decaf có thể giúp giảm lượng đường trong máu và cải thiện khả năng phản ứng với insulin.
Giảm nguy cơ mắc ung thư: Caffeine có thể làm tăng hoạt động của các gốc tự do, những phân tử gây hại cho các tế bào và DNA. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc các loại ung thư như ung thư vú, ung thư dạ dày, ung thư ruột kết… Uống cà phê Decaf có thể giúp giảm hoạt động của các gốc tự do và bảo vệ các tế bào khỏi sự biến đổi.
Giảm căng thẳng và lo âu: Caffeine có thể làm tăng lượng cortisol, hormone gây căng thẳng và lo âu. Điều này có thể làm ảnh hưởng đến tâm trạng, sự bình tĩnh và chất lượng giấc ngủ. Uống cà phê Decaf có thể giúp giảm lượng cortisol và mang lại cảm giác thoải mái và dễ chịu.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng ý rằng uống cà phê Decaf là tốt cho sức khỏe. Một số người cho rằng uống cà phê Decaf có thể mang lại những tác hại sau:
Mất đi các lợi ích của caffeine: Caffeine không chỉ có những tác dụng phụ mà còn có những lợi ích cho sức khỏe. Caffeine có thể làm tăng sự tỉnh táo, năng lượng, trí nhớ, sự tập trung và hiệu suất làm việc. Caffeine cũng có thể giúp giảm đau nhức, chống oxy hóa và chống viêm. Uống cà phê Decaf có nghĩa là bỏ lỡ những lợi ích này của caffeine.
Tiếp xúc với dung môi hóa học: Một số quá trình khử caffeine sử dụng dung môi hóa học như dichloromethane hay ethyl acetate. Dù đã được rửa sạch và loại bỏ dư lượng dung môi trước khi rang xay, nhưng vẫn có thể còn một lượng nhỏ dung môi trong hạt cà phê Decaf. Dung môi hóa học có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, tiêu hóa, gan, thận… Uống cà phê Decaf có thể làm tăng nguy cơ tiếp xúc với dung môi hóa học.
Tăng lượng cholesterol: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng uống cà phê Decaf có thể làm tăng lượng cholesterol xấu (LDL) trong máu. Điều này có thể là do cà phê Decaf chứa một lượng cao hơn các chất béo không bão hòa so với cà phê thông thường. Lượng cholesterol xấu cao có thể làm tắc nghẽn các động mạch và gây ra các bệnh tim mạch. Uống cà phê Decaf có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Gây dị ứng: Một số người có thể bị dị ứng với cà phê Decaf do phản ứng với các chất trong quá trình khử caffeine. Các triệu chứng dị ứng có thể bao gồm nổi mẩn, ngứa, sưng, khó thở, đau bụng, tiêu chảy… Uống cà phê Decaf có thể gây ra các phản ứng dị ứng khó chịu và nguy hiểm.
Vì vậy, uống cà phê Decaf có tốt cho sức khỏe hay không là một câu hỏi không có câu trả lời đơn giản. Mỗi người nên cân nhắc kỹ lợi và hại của cà phê Decaf trước khi quyết định uống hay không uống. Ngoài ra, nên chọn những loại cà phê Decaf được sản xuất bằng các quá trình an toàn và chất lượng, như Swiss Water Process hay CO2 Process. Cũng nên hạn chế lượng cà phê Decaf uống mỗi ngày để tránh gây quá tải cho cơ thể. Uống cà phê Decaf một cách hợp lý và khoa học sẽ giúp bạn tận hưởng được hương vị của cà phê mà không lo lắng về sức khỏe.
